Al vele jaren krijg ik na het verschijnen van mijn boeken, vragen over de landgoederen rondom Ulvenhout.

De laatste weken krijg ik steeds dezelfde vraag over de ijskelder op landgoed, de Hondsdonk.

Hier wordt vaak heel mysterieus over gesproken en geschreven. Vragen als: "bestaat de ijskelder wel echt en waar ligt deze?" en "Wanneer is deze kelder gebouwd ?"

In de jaren 1835_1840 was het Barones , Sophie van der Borgh van de Heim die in die jaren veel werk verzette en het landgoed Hondsdonk en Luchtenburg hun huidige vorm kregen.

Zo werden de kleine vijvers en vennen tussen Hondsdonk en Luchtenburg met elkaar verbonden. Hierdoor ontstond de grote vijver van de Hondsdonk en de Kruisvijver op Luchtenburg.

De grond die door deze uitgraving vrij kwam ging naar het weiland tegenover het landhuis. Dit weiland kreeg de naam van zijn vorm, de Driehoek. In een ander gedeelte werd van de vele grond een hoge zandheuvel gemaakt.

Mevrouw van der Borgh van de Heim liet in deze heuvel een kelder bouwen. Het stenen metselwerk was ongeveer twee meter diep en een bij anderhalve meter in omvang. Haar doel was om in deze kelder in de winter blokken ijs uit de vijvers tot in de zomer te bewaren. De mare gaat dat deze kelder slechts één  keer is gebruikt. Van het ijs dat in die eerste winter werd opgeslagen was in de zomer slechts een plasje water over.

Er was wel goed nagedacht hoe de kelder in de zandheuvel werd gebouwd. Zo lag de kelder wel ruim een meter boven de begane grond. Hierdoor kon er geen grondwater in de kelder komen. Vanaf het wandelpad ging het schuin omhoog om bij de houten deur te komen die de kelder afsloot. Deze deur is er al veel jaren niet meer.

Als kind speelden wij vaak op de heuvel en in de kelder, ons rovershol.

Het bouwsel is nog steeds aanwezig en is overwoekerd door bomen en rododendronstruiken. De kelder is niet meer te bereiken en het is ook niet aan te bevelen deze te gaan zoeken het is namelijk privéterrein.

Het graf

Ook in dit gebied bevindt zich een graf, eveneens door de tand des tijds verdwenen. In dit graf is de grondlegger van de Hondsdonk, baron Lucas van der Borgh begraven. Zijn wens was in een simpele kist op zijn uitgekozen eigen grond begraven te worden. De rouwdienst werd eveneens in het bos gehouden. De plaats waar deze dienst plaats heeft gevonden is nog tot de zeventiger jaren van de vorige eeuw zichtbaar geweest.

Houten banken rondom een arduinen vaas. Zo’n vaas heeft ook op het graf gestaan. Deze vazen staan nu in de tuin bij het landhuis. Deze twee eenheden zijn een historie van een landgoed dat velen nog na aan het hart ligt.

Peer van ’t Gatbroek.