Natuur, recreatie, verstoring, gewenning …. Dat is al een hele mond vol. En er staat nog veel meer in het rapport van Vogelbescherming Nederland en ANWB over verstoring van vogels door recreatie. De hoofdconclusie is dat verstoring van vogels door recreatie heel erg kan zijn.

Honden

Vooral stranden met loslopende honden zijn een drama voor rustig voedselzoekende of broedende vogels. Want op grote afstand is de dreigende en onvoorpselbare verstoring van grote afstand te zien. Maar het Markdal is geen strand, het valt in de categorie ‘boerenland’, waar vogels vaak ook baat hebben bij bewoning.

Wandelen en fietsen

Daar is de opvallende conclusie dat wandelen en fietsen op zich relatief weinig effect hebben. En dat dit verder beperkt kan worden door het gedrag van wandelaars en fietsers door vaste routes en beschutting voorspelbaar te maken. Dan kan er zelfs gewenning bij vogels ontstaan. En is een recreërende natuurliefhebber geen bedreiging.
Zo waren ganzen schuw. Maar nu zijn ze vaak op korte afstand te passeren. Maar oh wee, zodra een wandelstok als een geweer in hun richting gaat wijzen, start - uit ervaring - de alarmfase.

Een ander voorbeeld is het Roodborstje. In het voorjaar elke dag geduldig met een handje voer in de tuin gaan zitten. En wat een ervaring als na een week die zachte veertjes je hand raken, terwijl er snel wat meelwormpjes weggepikt worden. En dat meeuwtje dat op zijn paaltje bleef zitten terwijl ik dichterbij kwam. Hij bleek verstrikt te zijn in een vislijn, maar liet zich vastpakken. Zodat ik zijn zwemvlies van het vishaakje kon bevrijden. Zonder bedankje vloog ie weg.

En wat mooi als je in het Mastbos ineens op een zijpadje drie reeën – hindes - om ziet kijken en rustig weg ziet ‘wandelen’. In vol vertrouwen dat daar geen gevaar in schuilt. Zo straalt bijvoorbeeld ook Ellen Rijken vertrouwen uit, anders zou ze niet van die prachtige foto’s dichtbij van reeën kunnen maken.

Fotografie

Maar ook hand in eigen boezem, zeggen de onderzoekers. Niets is zo bedreigend als een natuurliefhebber met een kanon van een telescooplens die steeds dichter naar een vogel toekruipt. Dat verklaart eindelijk mijn ervaring met prachtig zwevende albatrossen in de zuidelijke Atlantische Oceaan. Die vlogen vlak naast me op de scheepsbrug onbeweeglijk mee. Maar zodra ik er een mooie foto van wilde maken, dan doken ze weg. Die lens leek een boos oog of zelfs een kanon, weet ik nu.

Draagvlak

Maar hoe passen we al die kennis over recreatie en verstoring in het Markdal toe? Zoals SBB geliefde ommetjes van natuurliefhebbers bij de Bieberglaan botweg afsluit? Dat steekt de natuurliefhebbers, vooral omdat de argumenten niet steekhoudend zijn.

Wereld Natuur Fonds en Stichting Ark hebben als motto dat voor draagvlak de natuur ook beleefd moet kunnen worden. Dat geldt wereldwijd en ook in Nederland. Ook de 300 blz. van Vogelbescherming en ANWB staan vol met voorbeelden hoe recreatieve natuurbeleving via ‘zonering’, beschutte routes, etc. verantwoord vormgegeven kan worden. Uit Vlaanderen en Zeeuws Landschap zijn inspirerende voorbeelden bekend, zelfs met kluten, smienten, grutto’s naast het fietspad praktisch op ‘aai-afstand’. Nu het Markdal nog.

Verantwoord

‘We kunnen op een verantwoorde manier genieten van vogels en natuur. Door te zoneren in tijd en ruimte, door begrip en draagvlak bij het publiek te krijgen. Zo is het heel goed mogelijk om recreatie te combineren met bescherming van vogels en natuur. Niet altijd en overal, maar wel vaak en op veel plaatsen” zeggen Vogelbescherming en ANWB. En dat vinden de verontruste natuurliefhebbers in het Markdal ook! 

Markandalletjes

* Vakantie bijna voorbij? Natuur droog en in ruste. Begroeide beken en bossen verkoelen en houden als spons water vast.
* Luchtmeetstation geplaatst in Baarle. Wethouder Janneke van de Laak blij, want meten is weten. Meet nu ammoniak, stikstof, fijn stof, effect landbouw, Vlaanderen, verkeer. Gaat om effect op gezondheid. Luchtkwaliteit grensgebied Brabant-Vlaanderen scoort in EU erg slecht.
* Magneetvisser haalt zwerfvuil op de kant bij Biebergstuw. Uur na melding haalt gemeente (via Elshout) het op. Pluim!
* Natuurwandeling Gilzerwouwerbeek. Zondagmiddag 28 augustus. 13u30-15u30. Natte natuur. Aanmelden via IVN Mark&Donge.

* Nachtvlinder inventarisatie Galderse Heide. Maandagavond 29 augustus. 20u30. “P” Marellenweg Breda. Aanmelden: breda@knnv.nl.
* Waterschap en Bredase Boa’s beboeten overlast van motorboten op de Mark.
* Broedseizoen De Rooy (B) geeft vier paar (ratelende) nachtzwaluwen, boompiepers, boomleeuwerikken, houtsnippen, reekalfjes, etc. Natuurgebied nu weer helemaal toegankelijk.
* Vogels: Aa of Weerijs, ijsvogels bij stuw Krabbenbossen (Gert van der Hart). Bleeke Heide: hottentottaling uit Madagascar (Kees Noijens). Merkske: draaihals (André Oomen). Zeventwintig Kneuene, wielewaal, (Stijn Leestmans). Markdal: witgat (Wim Scholten), oeverloper (Ria Lambregts). Steeds minder oeverzwaluwen. Gierzwaluwen al terug naar ‘thuis’.

Joop van Riet – natuurgids IVN

Info: 06-40007219